دیزی سنگی چیست ؟
دیزی سنگی چیست ؟ « سرپانتین » از جمله سنگهای معدنی است که از آن به دلیل ضربه پذیر بودن و جنس نرم هم در ساخت تزیینات سنگی و هم ظروف سنگی و دیگ سنگی استفاده میشود و چون مقابل آتش مقاوم است ، به دلیل پخت ملایم در ظرف سنگی ، غذا را لذیذتر میکند و باعث می شود تمام مواد معدنی مورد نیاز را از قابلمه سنگی به غذا منتقل کند .
سنگ تراشی و قلمزنی روی سنگ ، یکی از صنایع و فنون کهن ایرانی است . صنعتگران سنگ تراش از گذشتههای دور با بهرهگیری از بعضی ابزار و اشیا و اسباب خانه و وسایل آیینی و زینتی را میساختند و استادان قلمزن بر روی آنها نقش میانداختند .

راسته سنگ تراشها و ظرف سنگی
از جمله صنایع دستی ساخته شده از سنگ و سوغات شهر مشهد ، قدمت آن به ۱۴ قرن میرسد همین دیگهای سنگی است که از « سنگ سرپانتین » ساخته میشود .
در قدیم ، سنگها را با کلنگ و دیگر وسایل از کوهسنگی واقع در جنوب شرق مشهد تهیه و با گاری به شهر حمل میکردند و سنگتراشان از آن با چکش و تیشه و دستگاههای ساده دیگ هرکاره میساختند . بعدها با چرخ چاه از دهنه کوه ، تا سی چهل متر پایینتر را حفر و سنگها را استخراج میکردند و به کارگاه های تراش سنگ که بیشتر در بست بالا مستقر بودند انتقال میدادند و سنگتراشها در راسته خودشان که جای ویژهای در بازار مشهد بود ، با قلم بند و غیره دیگها را میساختند .
دیگهای سنگی عمدتا دو نوع هستند یا دیزی سنگی که استوانهای شکل است و معمولا یک نفره یا نهایتا دو نفره است یا هر کاره که در واقع قابلمههایی سنگی هستند و میتوان از آنها برای تهیه غذای حتی ۱۲ نفر هم استفاده کرد .
در متون جغرافیای تاریخی خراسان ، از حرفه سنگتراشی نوقان و حمل آن به دیگر شهرها نیز یاد شده است .
امروزه گرچه معادن سنگ هرکاره ، در مناطقی چون زنجان ، سیستان ، خوی ، کرمان ، ماکو ، سبزوار ، تربت حیدریه و بیرجند نیز وجود دارد ؛ اما گویا استخراج عمده و انبوه آن از معادن اطراف مشهد است که به جمهوری آذربایجان ، قرقیزستان ، آلمان و ایتالیا هم صادر میشود .
دیزی سنگی
کارگاه تولیدی دیگ سنگی و آثار سنگی ، اکثرا در بخش مرکزی شهر مشهد و همچنین نقاط ییلاقی اطراف آن فعالیت دارند و تولیدات آنها در مجاورت کارگاه تولیدی دیزی سنگی و نمایشگاه ظروف سنگی و فروشگاه و نقاط پر رفت و آمد به زائران و مسافران عرضه میشود .
زائران امام رضا (ع) خریداران اصلی صنایع سنگی مانند ظروف سنگی ، دیگ سنگی ، دیزی سنگی و قابلمه سنگی هستند ، اما گذشته از مشتریان داخلی ، اعراب حاشیه خلیج فارس نیز در شمار مشتریان مشتاق ظروف سنگی و اشیای تزئینی سنگی شهر مشهد قرار دارند.
- نوشته شده در : مقالات
آموزش آبندی ظروف سنگی ، دیزی سنگی
دیزی سنگی یا هرکاره که در منازل و رستوران سنتی برای پخت و پز انواع غذاهای آبدار مانند انواع آبگوشت ، خورش ، سوپ ، آش و… استفاده میشود .
کاری که باید پیش از آب بندی دیگ سنگی انجام دهید
ابتدا خاک سنگی که داخل و بیرون ظرف سنگی هنگام تراشیدن سنگ بجای مانده را با دستمال کاملا خشک تمیز کنید. دیگ را نشویید به جای آن ، تمام سطوح داخل ، بیرون و درب ظرف دیزی سنگی با روغن دنبه و یا روغن مایع و یا روغن جامد کاملا چرب کنید . بعد از اینکه ظرف را کاملا چرب کردید بگذارید گوشه ای مدت یک روز بماند تا روغن را کاملا به خود جذب کند . پس ﺍﺯ یک روز ظرف دیزی سنگی ﺭﺍ با ابر کاملا تمیز و مایع ﺑﺸﻮﯾﯿﺪ .
آبندی ظروف سنگی به اتمام رسیده و اکنون ظرف دیزی سنگی شما آماده ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ .
نکات مهم ﻫﻨﮕﺎﻡ ﭘﺨﺖ ﻭ ﭘﺰ ﺑﺎ ظرف دیزی ﺳﻨﮕﯽ و کارهایی که دیگ سنگی را خراب می کند .
- سرخ کردنی کاملا ممنوع .
- فقط غذاهای آبدار درون دیگ پخت شود .
- شعله گاز بسیار کم باشد .
- ﻫﯿﭻ ﮔﺎﻩ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺁﺏ داخل ظرف کم و خشک شود .
- در صورت کمبود آب در غذا فقط در ظرف سنگی ، آب جوش بریزید .
- سعی دیگ سنگی را مستقیماً روی شعلهی اجاق قرار ندهید ، بلكه آن را روی توری فلزی یا شعله پخش کن قرار دهید .
- آب غذا را طوری تنظیم كنید كه نیاز به اضافهكردن مجدد آب نباشد ؛ زیرا این كار باعث میشود غذا طعم و بو و مزهی خود را از دست بدهد .
- سعی كنید از ظروف سنگی کوهسنگی و هرکاره با احتیاط استفاده كنید تا دچار ترک خوردگی و شكستگی نشوند .
- در آن شیر نجوشانید .
- ظرف سنگی داغ و گرم را به هیچ عنوان نشویید . در واقع ظرف سنگی کوهسنگی نباید تحت هیچ شرایطی گرم و سرد شود چون ترک بر میدارد .
- برنج دم نکنید .
- انواع خورشت های آبدار را به راحتی می توانید استفاده کنید .
- نوشته شده در : مقالات