دیزی سنگی چیست ؟
دیزی سنگی چیست ؟ « سرپانتین » از جمله سنگ‌های معدنی است که از آن به دلیل ضربه پذیر بودن و جنس نرم هم در ساخت تزیینات سنگی و هم ظروف سنگی و دیگ سنگی استفاده میشود و چون مقابل آتش مقاوم است ، به دلیل پخت ملایم در ظرف سنگی ، غذا را لذیذتر می‌کند و باعث می شود تمام مواد معدنی مورد نیاز را از قابلمه سنگی به غذا منتقل کند .
سنگ تراشی و قلمزنی روی سنگ ، یکی از صنایع و فنون کهن ایرانی است . صنعتگران سنگ تراش از گذشته‌های دور با بهره‌گیری از بعضی ابزار و اشیا و اسباب خانه و وسایل آیینی و زینتی را می‌ساختند و استادان قلمزن بر روی آنها نقش می‌انداختند .
راسته سنگ تراش‌ها و ظرف سنگی
از جمله صنایع دستی ساخته شده از سنگ و سوغات شهر مشهد ، قدمت آن به ۱۴ قرن می‌رسد همین دیگ‌های سنگی است که از « سنگ سرپانتین » ساخته میشود .
در قدیم ، سنگ‌ها را با کلنگ و دیگر وسایل از کوهسنگی واقع در جنوب شرق مشهد تهیه و با گاری به شهر حمل می‌کردند و سنگتراشان از آن با چکش و تیشه و دستگاه‌های ساده دیگ هرکاره می‌ساختند . بعدها با چرخ چاه از دهنه کوه ، تا سی چهل متر پایین‌تر را حفر و سنگ‌ها را استخراج می‌کردند و به کارگاه های تراش سنگ که بیشتر در بست بالا مستقر بودند انتقال می‌دادند و سنگتراش‌ها در راسته خودشان که جای ویژه‌ای در بازار مشهد بود ، با قلم بند و غیره دیگ‌ها را می‌ساختند .
دیگ‌های سنگی عمدتا دو نوع هستند یا دیزی سنگی که استوانه‌ای شکل است و معمولا یک نفره یا نهایتا دو نفره است یا هر کاره که در واقع قابلمه‌هایی سنگی هستند و می‌توان از آنها برای تهیه غذای حتی ۱۲ نفر هم استفاده کرد .
در متون جغرافیای تاریخی خراسان ، از حرفه سنگتراشی نوقان و حمل آن به دیگر شهرها نیز یاد شده است .
امروزه گرچه معادن سنگ هرکاره ، در مناطقی چون زنجان ، سیستان ، خوی ، کرمان ، ماکو ، سبزوار ، تربت حیدریه و بیرجند نیز وجود دارد ؛ اما گویا استخراج عمده و انبوه آن از معادن اطراف مشهد است که به جمهوری آذربایجان ، قرقیزستان ، آلمان و ایتالیا هم صادر میشود .
دیزی سنگی
کارگاه تولیدی دیگ سنگی و آثار سنگی ، اکثرا در بخش مرکزی شهر مشهد و همچنین نقاط ییلاقی اطراف آن فعالیت دارند و تولیدات آنها در مجاورت کارگاه تولیدی دیزی سنگی و نمایشگاه ظروف سنگی و فروشگاه و نقاط پر رفت و آمد به زائران و مسافران عرضه میشود .
زائران امام رضا (ع) خریداران اصلی صنایع سنگی مانند ظروف سنگی ، دیگ سنگی ، دیزی سنگی و قابلمه سنگی هستند ، اما گذشته از مشتریان داخلی ، اعراب حاشیه خلیج فارس نیز در شمار مشتریان مشتاق ظروف سنگی و اشیای تزئینی سنگی شهر مشهد قرار دارند.
- نوشته شده در : مقالات
آموزش آبندی ظروف سنگی ، دیزی سنگی
دیزی سنگی یا هرکاره که در منازل و رستوران سنتی برای پخت و پز انواع غذاهای آبدار مانند انواع آبگوشت ، خورش ، سوپ ، آش و… استفاده میشود .
کاری که باید پیش از آب بندی دیگ سنگی انجام دهید
ابتدا خاک سنگی که داخل و بیرون ظرف سنگی هنگام تراشیدن سنگ بجای مانده را با دستمال کاملا خشک تمیز کنید. دیگ را نشویید به جای آن ، تمام سطوح داخل ، بیرون و درب ظرف دیزی سنگی با روغن دنبه و یا روغن مایع و یا روغن جامد کاملا چرب کنید . بعد از اینکه ظرف را کاملا چرب کردید بگذارید گوشه ای مدت یک روز بماند تا روغن را کاملا به خود جذب کند . پس ﺍﺯ یک روز ظرف دیزی سنگی ﺭﺍ با ابر کاملا تمیز و مایع ﺑﺸﻮﯾﯿﺪ .
آبندی ظروف سنگی به اتمام رسیده و اکنون ظرف دیزی سنگی شما آماده ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ .
نکات مهم ﻫﻨﮕﺎﻡ ﭘﺨﺖ ﻭ ﭘﺰ ﺑﺎ ظرف دیزی ﺳﻨﮕﯽ و کارهایی که دیگ سنگی را خراب می کند .
- سرخ کردنی کاملا ممنوع .
- فقط غذاهای آبدار درون دیگ پخت شود .
- شعله گاز بسیار کم باشد .
- ﻫﯿﭻ ﮔﺎﻩ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺁﺏ داخل ظرف کم و خشک شود .
- در صورت کمبود آب در غذا فقط در ظرف سنگی ، آب جوش بریزید .
- سعی دیگ سنگی را مستقیماً روی شعله‌ی اجاق قرار ندهید ، بلكه آن را روی توری فلزی یا شعله پخش کن قرار دهید .
- آب غذا را طوری تنظیم كنید كه نیاز به اضافه‌كردن مجدد آب نباشد ؛ زیرا این كار باعث میشود غذا طعم و بو و مزه‌ی خود را از دست بدهد .
- سعی كنید از ظروف سنگی کوهسنگی و هرکاره با احتیاط استفاده كنید تا دچار ترک خوردگی و شكستگی نشوند .
- در آن شیر نجوشانید .
- ظرف سنگی داغ و گرم را به هیچ عنوان نشویید . در واقع ظرف سنگی کوهسنگی نباید تحت هیچ شرایطی گرم و سرد شود چون ترک بر میدارد .
- برنج دم نکنید .
- انواع خورشت های آبدار را به راحتی می توانید استفاده کنید .
- نوشته شده در : مقالات
تاریخچه تولید دیزی سنگی
هنر سنگ تراشی یا حجاری كه جلوه شناخته شده و آشنای آن تولید ‘هركاره’ یا ظرفهایی از جنس سنگ است، یكی از هنرهای سنتی و صنایع دستی با قدمت تاریخی، هنری منحصر به فرد و یگانه در خراسان رضوی است.
از ویژگی های این ظروف سنگی كه سنگ مورد استفاده در آن نوعی ‘سرپانتین’ می باشد ، نرم و مقاوم بودن آن در برابر آتش است كه به دلیل طبخ ملایم، غذا را لذت بخش می نماید.
ساخت ‘هركاره’ کشور فقط در مشهد رواج دارد و سنگ مصرفی آن از چند كوه معدود در این شهر تهیه و تامین می شود.
سنگ تراشی و قلم زنی روی سنگ، یكی از صنایع و فنون كهن ایرانی است، صنعتگران سنگ تراش از گذشته های دور فعالیت داشته اند اكنون نیز با بهره گیری از برخی ابزار، اسباب خانه و وسایل آیینی و زینتی می سازند و استادان قلمزن نیز بر روی آنها نقش می اندازند.
گفته می شود سنگ هركاره منسوب به عنایت حضرت امام رضا (ع) است و در عیون الاخبارالرضا از شیخ صدوق از اباصلت هروی یار نزدیك حضرت امام رضا (ع) نقل شده است كه حضرت امام رضا (ع) چون به قریه سناباد رسید به كوهی كه مردم از سنگ آن برای تهیه غذای خود دیگ ها می ساختند تكیه داد و فرمود ‘پروردگارا این كوه را برای مردم نافع قرار بده و بركت را در آن و ظرف هایی كه از آن تهیه می كنند زیاد فرما’ سپس دستور داد، تا از آن كوه ظرف هایی برای حضرت تهیه كردند. حضرت امام رضا (ع) دستور می دادند در همان ظرف های سنگی برایشان غذا درست كنند و از آن پس مردم به تشویق آن حضرت از همان كوه ظرف هایی تهیه كردند كه بركت ویژه ای نصیب آن شده بود.
سنگ تراشی در مشهد هنری به قدمت ۱۴ قرن دارد.
از جمله فعالیت های هنری مشهد و استان خراسان رضوی، سنگ تراشی است كه سابقه ای دیرینه دارد.
وجود كوه های مناسب در اطراف مشهد، سبب شده است صنعتگران حكاكی روی سنگ، همواره مواد اولیه مورد نیاز خود را در دسترس داشته باشند.
این سنگ ها را ‘سرپانتین’ گویند، جنس آن ها از مواد آذرین بوده و رنگ آن سیاه است.
سرپانتین واژه ای لاتینی و به معنای ماری شكل است چون روی سطح خارجی این سنگ، لكه هایی شبیه پوست مار به چشم می خورد به این نام نامیده شده است.
سرپانتین هنوز هم سنگ اولیه ساخت دیگ های سنگی مشهد است، از ویژگی های این سنگ نرم و مقاوم بودن آن در برابر آتش است كه به دلیل طبخ ملایم، غذا را لذت بخش می نماید. عمده تولیدات این مصنوعات قندان، هاون، انواع مجسمه های سنگی، قابلمه و ظرف دیزی می باشد.
دیگ های سنگی اغلب ۲ نوع هستند یا دیزی سنگی كه استوانه ای شكل است و معمولا یك تا دو نفره می باشد یا هركاره كه قابلمه های سنگی است و می توان از آن برای تهیه غذای تا ۱۲ نفر هم استفاده كرد.
گرچه معادن سنگ هركاره، در مناطقی چون زنجان، سیستان، خوی، كرمان، ماكو، سبزوار، تربت حیدریه و بیرجند نیز وجود دارد اما به دلیل محدودیت در استخراج ،استخراج انبوه آن از معادن اطراف مشهد است.
- نوشته شده در : مقالات
خواص دیگ سنگی
امروزه انواع ظروف سرطانزا ، جای ظروف سنگی پرخاصیت را گرفته است . ظروف تفلون ، ظروف آلومینیمی و ظروف شیشه ای ، ظروف لعابی و ظروف سرامیکی . این ظروف غیر سنگی علاوه بر آن که باعث انواع سرطان ها می شوند و به مرور قسمتی از بدنه ی این ظروف وارد غذا و بدن ما شده ، تاثیر بسیار بدی هم بر مواد غذایی که در آن طبخ می شوند می گذارد . این ظروف ، بافت و ساختار غذا را تغییر می دهد. ( یکی از دلایل این تغییر، سرعت بالای داغ شدن این ظروف است. بافت و عناصر معدنی ماده ی غذایی نمیتوانند خود را با این سرعت بالا هماهنگ کنند. در نتیجه ساختار غذا که قرار است برای بدن فایده داشته باشد، به مرور تبدیل به سم و سرطان می شود ) . به نحوی که متوجه می کنید غذاهایی که در این ظروف پخته شده، به هیچ عنوان طعم و مزه ی غذاهای قدیم و مادربزرگ پز را که در دیزی سنگی و ظرف سنگی طبخ می شد، ندارد . با ما همراه باشید تا با خواص دیگ سنگی آشنا شویم .
- نوشته شده در : مقالات
قوانین عمومی اتو کشیدن
اتو سرد و اتو سنگی با سنگ سنپانتین ساخته شده و خصوصیات منحصر به فردی دارد که به آنها اشاره می کنیم :
- استفاده از اتو سرد برای خط گیری لباس ها
- استفاده از اتو سنگی بعنوان ماساژور سنتی بر روی بدن . شما می توانید اتو سنگی را با حرارت بخاری و شوفاژ گرم کنید و بر روی نقاطی تمایل دارید با استفاده از اتو سنگی ماساژ دهید.
- استفاده از اتو سنگی بعنوان یک اتو گرم. فقط کافیست آن را بر روی بخاری و … برای مدتی کوتاه قرار داده و پس از گرم شدن لباس های خود را با اتو سنگی بکشید.
اتو کردن هم مثل هر کار دیگری قوانین و نکات خودش را دارد که با رعایت آنها هم کار سریع تر انجام خواهد شد و هم نتیجه بهتری از اتو کشیدن با اتو سنگی می گیرید . توصیه های زیر نیز در همین راستا جهت بهبود اتو کشیدن با اتو سنگی خدمت شما ارائه شده اند :
پیش از انجام اتو کشی با اتو سنتی ، اولا باید به علامت های بین المللی واقع بر روی برچسب متصل به لباس مراجعه کرده و با توجه به آن ، لباس موردنظر را اتو کشید. به طور کلی چهار نماد بین المللی برای نحوه اتوکشی وجود دارد که در کنار بقیه علامت ها بر روی برچسب کلیه لباس های با دوخت استاندارد دیده می شوند. این علامت ها در قالب طراحی نمادین از یک اتو است که با توجه به تعداد نقاط مشکی قرار گرفته در داخل آن، مفهوم خاصی را برای مصرف کننده نشان می دهد. لازم به ذکر است که این اتو سرد و اتوی سنگی که شما میخواهید از آن استفاده کنید ضرری به لباس شما نخواهد زد و همچنین شما میتوانید بعنوان ماساژ سنگی از آن استفاده کنید .
- طرح اتو با سه نقطه مشکی در داخل آن به معنای کاربرد اتوی داغ با درجه حرارت ۴۱۰ درجه فارنهایت یا ۲۱۰ درجه سانتیگراد است.
- طرح اتو با دو نقطه مشکی در داخل آن کاربرد اتوی گرم با درجه حرارت ۳۲۰ درجه فارنهایت یا ۱۶۰ درجه سانتیگراد را نشان می دهد.
- طرح اتو با یک نقطه مشکی، اشاره به کاربرد اتوی سرد با حرارت ۲۴۸ درجه فارنهایت یا ۱۲۰ درجه سانتیگراد دارد.
- چهارمین نماد نیز طراحی یک اتو با دو خط ضربدر مشکی بر روی آن است که با وجود چنین نمادی بر روی برچسب ، اتو کشیدن آن لباس ممنوع است .
توضیح : البته بر روی اغلب اتوها، علاوه بر نقاط موجود در داخل نماد اتو، نام جنس پارچه نیز وجود دارد. و قابل ذکر است که اتو سرد که از فروشگاه سالارتوس خریداری میکنید یک اتو سنگی و اتو سنتی محصوب میشود .
برای جلوگیری از برق افتادگی بر روی لباس های به خصوص تیره رنگ و از جنس های نخی، ابریشمی، رایون و مانند اینها دو راه وجود دارد:
- لباس را از قسمت داخلی اتوکشی کنید .
- از تکه پارچه ای نخی و نمدار استفاده کنید به این ترتیب که هنگامی که از صاف قرار گرفتن لباس بر روی میز اتو مطمئن شدید، تکه پارچه نم دار را بر روی آن پهن کرده و اتوکشی را بر روی سطح آن پارچه انجام دهید. حال اگر باز هم مشکل برق افتادگی به خصوص بر روی درزها با تمام این تمهیدات ایجاد شد تکه پارچه ای را خیس کرده و بر روی سطح برق افتاده بمالید در ضمن بقیه قسمت های لباس را با کمک پارچه ای ضخیم تر اتو کنید.
- نوشته شده در : مقالات
طراحی و بهینه سازی وب
دیگ سنگی سیاه یا سفید؟ مسأله این است
سوالی که همیشه خریداران محترم از ما میپرسند :
آقا چرا این دیگ ها سفیده ؟ آقا از اینا سیاهش هم هست ؟
اما پاسخ سوال ظرف سنگی سیاه و سفید چیست ؟
سنگ خامی که ازمعادن مخصوص بیرون می آید، به صورت قطعات بزرگ است. هنرمندان تولید کننده ی دیزی سنگی، این قطعات سنگ را ریزتر کرده تا با ابعاد ظرف سنگی همخوانی داشته باشد.
پس از طی فرآیند های دشوار تراشکاری، چکش کاری، پرداخت سنگ، ریزه کاری ها و نقش دادن روی سنگ خام، محصول ظروف سنگی نهایی آماده می شود که به صورت سفید رنگ است. درست همانگونه که در ویترین ها می بینید. مانند تصویر زیر:
در واقع ، قابلمه سنگی و ظروف سنگی که شما می خرید ، می بایست حتما مانند عکس فوق ، سفید رنگ باشند .
پس از طی مراحل آب بندی ، ظرف سنگی سفید رنگ شما ، سیاه خواهد شد.
در واقع ، پس از آب بندی و تماس روغن با ظرف سنگی ، گرد سفید رنگی که در مراحل تراش و ساخت محصول بر روی ظرف سنگی نشسته ، برداشته می شود و سیاهی سنگ دیگ سنگی مشخص می شود .
پس بعد از آب بندی ظروف سنگی سفید رنگ ، برای همیشه دیگ شما به رنگ اصلی سیاه در خواهد آمد و مانند عکس زیر خواهد شد :
قابلمه سنگی ، دیزی سنگی و ظروف سنگی را، ترجیحا به صورت سفید بخرید :
اما گفتیم که شما عزیزان می بایست دیگی که خریداری می کنید ، ترجیحا باید حتما سفید باشد ! به این علت که اگر دیگی سیاه رنگ باشد ، به احتمال زیاد ، توسط شخص دیگری قبلا استفاده شده است .
- نوشته شده در : مقالات